Geldboete wegens ernstig letsel 15-jarige stagiair

Door een ongeval raakt een vijftienjarige stagiaire tijdens het uitoefenen van zijn werkzaamheden ernstig gewond, met blijvend letsel tot gevolg. Het bedrijf wordt strafrechtelijk vervolgd. De rechtbank acht bewezen dat het bedrijf handelingen heeft verricht of nagelaten in strijd met de Arbowetgeving. Het bedrijf wordt veroordeeld tot een boete van € 40.000,-- waarvan € 20.000,-- voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar. Bij het bepalen van de strafmaat heeft de rechtbank meegewogen, dat het bedrijf na het ongeval het veiligheidsbeleid en het beleid voor het werken met jeugdigen heeft aangescherpt.

Feiten

Een 15-jarige stagiair bestuurt in maart 2016 in de loods van zijn stagebedrijf in Tilburg voor het orderpicken een elektrische pallettruck. Op enig moment raakt hij met zijn linkervoet bekneld tussen de pallettruck en een vangrail/muur. Als gevolg daarvan loopt de tiener ernstig lichamelijk letsel op, gedeeltelijk van blijvende aard. Hij is 10 dagen in het ziekenhuis opgenomen. Zijn middenvoetsbeentjes zijn verbrijzeld en twee tenen zullen later nog worden  geamputeerd. Na onderzoek door de inspectie SZW (het ongeval is op camerabeelden te zien) wordt het bedrijf strafrechtelijk vervolgd. De onderneming wordt verweten, dat het in strijd met artikel 32 Arbowet al dan niet opzettelijk handelingen heeft verricht en/of nagelaten, meer in het bijzonder overtreding van art. 5 Arbowet (onvolledige RI&E) alsmede overtreding van de artikelen art. 1.36 en 1.37 (jeugdigen in RI&E en toezicht) en 7.17c Arbobesluit (werken met mobiel arbeidsmiddel met eigen aandrijving door jeugdige zonder specifieke deskundigheid). Het Openbaar Ministerie eist een geldboete van € 40.000, waarvan € 20.000 voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar. 

Oordeel rechtbank

De rechtbank stelt vast, dat de stagiair opdracht had om met de pallettruck te rijden. Hij had dat vaker gedaan, maar voor de bediening geen specifieke opleiding of instructie gekregen. Volgens de gebruikershandleiding mag de machine mag alleen worden gebruikt door daarvoor geschikte personen van ten minste 18 jaar die zijn getraind en over aantoonbare kennis en vaardigheden beschikken. Het betreft hier een erkend leerbedrijf maar in de RI&E staat niets over het tewerkstellen van jeugdigen. Het bedrijf heeft de feiten erkend maar vindt, dat deze niet opzettelijk zijn gepleegd. De rechtbank overweegt dat in het economisch strafrecht de term ‘opzet’ moet worden uitgelegd als kleurloos opzet. Dit betekent dat het opzet slechts gericht hoeft te zijn op de gedraging en niet op de wederrechtelijkheid daarvan. Dat betekent in deze zaak, dat voor een bewezenverklaring van opzettelijk handelen door het bedrijf niet is vereist dat het bedrijf wist dat het slachtoffer volgens de Arbowetgeving niet bevoegd was een elektronische pallettruck te besturen. Vast staat dat het bedrijf bewust werkzaamheden heeft laten uitvoeren met een elektronische pallettruck terwijl het slachtoffer daartoe niet bevoegd of gecertificeerd was. Ook is nagelaten permanent toezicht uit te oefenen op een jeugdige stagiair tijdens de uitvoering van zijn werkzaamheden. Dat is naar zijn aard opzettelijk en bewust gedrag en dat gedrag is strafbaar. Het bedrijf heeft zich onvoldoende gerealiseerd wat de veiligheidsrisico's waren bij de aan de stagiair opgedragen werkzaamheden. De rechtbank acht de feiten bewezen maar weegt voor de strafmaat mee, dat na het ongeval het veiligheidsbeleid en het beleid voor het werken met jeugdigen is aangescherpt. De rechtbank ziet de door het OM gevorderde geldboete als passend. 

Aantekening

Jeugdigen zijn in de Arbowet gedefinieerd als personen jonger dan 18 jaar en ouder dan 15 jaar. Deze jongeren mogen bijna alle werkzaamheden verrichten, maar in de Arbowet en de Arbeidstijdenwet staan wel nadere voorschriften. Jeugdigen verdienen meer bescherming omdat zij over het algemeen onervaren zijn en dus nog weinig bekend met de risico’s van de werkzaamheden. Ook kunnen jeugdigen nog niet belast worden met de volle verantwoordelijkheid voor (productie)werkzaamheden. Daarnaast is hun lichaam nog niet uitgegroeid waardoor het uithoudingsvermogen nog niet optimaal is. Dat kan een risico zijn met het oog op overbelasting. Jongeren hebben ook meer behoefte aan rust en slaap. En tenslotte, omdat het lichaam nog in de groei is, kan dit extra risico’s met zich meebrengen met het oog op het werken met gevaarlijke stoffen.

Daarnaast lopen jongeren vanwege hun onervarenheid en hun veelal jeugdig enthousiasme c.q. overmoed bijzondere risico's. Daar moet in de voorlichting rekening mee worden gehouden. En als in een bedrijf jeugdigen werken, moet daarop adequaat en deskundig toezicht worden uitgeoefend. Wat in een concreet geval adequaat toezicht is moet worden vastgesteld aan de hand van de risico-inventarisatie en -evaluatie. Daarin moet dus ook aandacht worden besteedt als in een bedrijf jeugdigen werken of gaan werken. Als uit de RI&E blijkt dat er arbeid verricht wordt door jeugdigen waaraan specifieke gevaren verbonden zijn, mag dit werk niet door jeugdigen worden gedaan tenzij er deskundig toezicht is georganiseerd om deze gevaren te voorkomen. Voor alle jeugdigen geldt, dat werk dat gevaarlijk is voor de gezondheid verboden is. Het gaat onder meer om stoffen die vallen in de categorie: zeer vergiftig, vergiftig, sensibiliserend, kankerverwekkend, mutageen en voor de voortplanting vergiftig. Er  gelden ook strenge eisen met betrekking tot de arbeidstijden.

 Kort gezegd: hou, zeker bij een jeugdige stagiair, de risico’s in de gaten. Jeugdigen zijn doorgaans niet gewend aan de gebruikelijke bedrijfsrisico’s en zullen sneller geneigd zijn die te onderschatten. 

Wettelijk kader

Artikel 14a, 14b, 14c, 23, 24, 51 en 57 Wetboek van Strafrecht,

Artikel 1, 2 en 6 Wet op de economische delicten,

Artikel 5 en 32 Arbeidsomstandighedenwet

Artikel 1.36 en 1.37 en 7.17c Arbeidsomstandighedenbesluit

Artikel 3:2 en 11:3 van de Arbeidstijdenwet. 

Bron: Rechtbank Den Bosch, 27 januari 2020, ECLI:NL:RBOBR:2020:412

Uitspraken Historie