Op deze pagina wordt regelmatig een uitspraak geplaatst die van bijzondere waarde is voor de (rechts)praktijk, met name op het gebied van arbeidsomstandigheden en veiligheid. Voor uitspraken uit de dagelijkse praktijk van arbeidsomstandigheden en veiligheid verwijs ik naar de website van de NVVK, Jurisprudentie, Actueel en Archief. Deze site wordt elke maand door mij aangevuld met recente jurisprudentie. Daarnaast wordt in het tijdschrift Arbo Actueel elke veertien dagen de meest actuele rechtspraak op dit gebied opgenomen. |
Bij het demonteren van een spoelpomp komt een van de monteurs met zijn been in een put met heet spoelwater terecht. Hij wordt met tweedegraads brandwonden geruime tijd in een ziekenhuis opgenomen. De werkgever krijgt een boete omdat onvoldoende maatregelen waren getroffen om te vorkomen dat een werknemer met een gevaarlijke stof in aanraking kon komen. Bezwaar (en beroep) van de werkgever, die van mening is, dat geen sprake was van een gevaarlijke stof – in de zin van de (arbo)wet - worden verworpen.
Begin februari 2017 verhelpen twee werknemers een storing aan een vloeistofpomp die staat onder een productielijn in een spoelput van 145 bij 145 centimeter. De spoelput is overstroomd en er staat zo’n 3-12 cm spuiwater in een cirkel van 10 meter rondom de put. Het water heeft een temperatuur van rond de 70 ºC en is afkomstig van twee blancheurs (apparaten die product verwarmen door middel van warm water). Om bij de pomp te kunnen komen hebben zij de looproosters boven de put weggehaald. De pomp wordt na demontage met een hijsband aan de lepels van een vorkheftruck gehangen. Bij het hijsen glijdt de hijsband van de lepel en de pomp valt in de put. Als een van hen materiaal gaat halen, probeert de andere monteur met een bezem de hijsband uit de put te vissen. Daarbij stapt hij met zijn rechterbeen in de spoelpunt, loopt tweedegraads brandwonden op en verblijft 18 dagen in het ziekenhuis. De werkgever krijgt een boete van € 27.000, wegens overtreding van art. 4.6, eerste lid Arbobesluit (voorkomen van ongewilde gebeurtenissen). Na vergeefs bezwaar stapt de werkgever naar de bestuursrechter.
Volgens de werkgever is water geen gevaarlijke stof. Maar de rechtbank wijst naar art. 1.1, vijfde lid Arbobesluit waarin een gevaarlijke stof wordt omschreven als een stof […..] die gevaar voor de gezondheid kan opleveren. In het voorliggende geval maakt de temperatuur het water tot een gevaarlijke stof omdat blootstelling aan de huid tot verbranding leidt. Er waren onvoldoende maatregelen genomen om te voorkomen dat werknemers aan dit gevaar konden worden blootgesteld. Het hete spuiwater was niet weggepompt en er was geen afzetting geplaatst. Daarom is het gevaar, dat deze ongewilde gebeurtenis op kon treden, niet zoveel mogelijk vermeden. Daarmee was de staatssecretaris bevoegd om wegens overtreding van artikel 4.6, eerste lid, Arbobesluit een boete op te leggen. Volgens de Beleidsregel boeteoplegging arbeidsomstandighedenwetgeving is het daarvoor geldende normbedrag van € 9.000 wegens ziekenhuisopname met vier vermenigvuldigd. Dat is met 25% gematigd tot € 27.000, omdat de voorwaarden voor het toepassen van een veilige werkwijze waren gecreëerd. De rechtbank is het eens met deze matiging. Het betrof een reguliere storing waarover de (ervaren) storingsmonteurs hebben verklaard dat zij hebben gehandeld als gebruikelijk. Maar volgens de werkgever week dit af van de voorgeschreven veilige werkwijze van de Lock Out/Tag Out procedure en de Safety Minute procedure. Maar volgens de rechtbank blijkt daar echter niet uit, dat de risico’s waren geïnventariseerd. Er golden slechts algemene werkinstructies en de risico’s van heet spuiwater werden nergens genoemd. Specifieke instructies ontbraken. Omdat geen veilige werkwijze en geen adequate instructies voor het verhelpen van een dergelijke storing was ontwikkeld, kan ook geen adequaat toezicht worden gehouden, gericht op het voorkomen van de concrete overtreding. Daarmee vervallen de overige matigingsgronden. Dat na het ongeval maatregelen zijn genomen, maakt dit niet anders. Dat de werknemer op eigen initiatief heeft gehandeld leidt niet tot verdere matiging. Dat zou pas aan de orde zijn als de werknemer tegen beter weten in buitengewoon onvoorzichtig heeft gehandeld. Daarvan is geen sprake. Het beroep is ongegrond.
In rechtsoverweging nr. 4 gaat de rechtbank in op het verweer van de werkgever, dat water geen gevaarlijke stof is en dat dus artikel 4.6, eerste lid, Arbobesluit niet is overtreden. Daarmee was de staatssecretaris niet bevoegd om een boete op te leggen. De werkgever wijst op het begrip ‘gevaarlijke stof’ als vermeld in artikel 1.1, vijfde lid, sub b, Arbobesluit en betoogt, dat (heet) water niet als zodanig kan worden aangemerkt. Ook zouden maatregelen zijn genomen om te voorkomen dat werknemers in aanraking zouden komen met het hete spuiwater. De rechtbank overweegt dat art. 1.1 Arbobesluit een definitie geeft van ‘gevaarlijke stof’. Dat zijn stoffen of mengsels waaraan werknemers bij de arbeid worden of kunnen worden blootgesteld die, vanwege de eigenschappen van of de omstandigheden waaronder die stoffen of mengsels voorkomen, gevaar voor de veiligheid of gezondheid kunnen opleveren. Uit de parlementaire geschiedenis blijkt, dat het geven van een definitie van ‘gevaarlijke stoffen’ niet mogelijk is, omdat er veel ‘gewone stoffen’ zijn die op zich niet gevaarlijk zijn, maar in een bepaalde hoedanigheid (warmte, koude, druk, hoeveelheid) ineens grote risico’s met zich mee kunnen brengen. De rechtbank is het met de staatssecretaris eens, dat de temperatuur het water (tussen de 68 ºC en 78 ºC) in dit geval tot een gevaarlijke stof maakt. Gezien die eigenschap wordt blootstelling met de huid eraan gevaarlijk, aangezien dit tot verbranding leidt. Zo blijkt uit deze uitspraak dat het begrip gevaarlijks stof ruim moet worden uitgelegd. Men moet erop bedacht blijven, dat een op zich ongevaarlijke stof door omstandigheden toch de nodige risico’s kan opleveren.
Wettelijk kader
Artikel 16, tiende lid en art. 33, tweede lid Arbeidsomstandighedenwet
Artikel 1.1, vijfde lid, en art. 4.6, eerste lid, Arbeidsomstandighedenbesluit
Artikel 5:46, tweede lid, Algemene wet bestuursrecht:
Artikel 1, tiende lid, Beleidsregel boeteoplegging arbeidsomstandighedenwetgeving
Bron / Datum |
Vindplaats |
Onderwerp |
RvS, 29 mei 2019 | ECLI:NL:RVS:2019:1759 | Boete gematigd gezien de aard van het letsel |
Rb Utrecht 14 juni 2019 | ECLI:NL:RBMNE:2019:3011 | Beroepscertificaat kraanmachinist onterecht ingetrokken |
Rb Zwolle, 13 febr 2019 | ECLI:NL:RBOVE:2019:496 | Onvoorzichtigheid is nog geen bewuste roekeloosheid |
Rb Oost-Brabant, 6 nov 2018 | ECLI:NL:RBOBR:2018:5430 & 5429 | Hoofd- en onderaannemer aansprakelijk voor dood werknemer |
Ktr Maastricht, 15 nov 2018 | ECLI:NL:RBLIM:2018:10774 | C’est le ton qui fait la musique |
Rb Zwolle, 10 sept 2018 | ECLI:NL:RBOVE:2018:3253 | Vrijspraak na dodelijk ongeval met trailer |
Rb Zwolle, 28 mei 2018 | ECLI:NL:RBOVE:2018:1816 | Vrijspraak na dodelijk ongeval met shovel |
RvS, 11 april 2018 | ECLI:NL:RVS:2018:1222 | Boete wegens valgevaar bij afbreken steiger |
Rb Zwolle, 12 febr 2018 | ECLI:NL:RBOVE:2018:409 | Vingers in gehaktmachine: 100 uur taakstraf voor werkgever |
Rb Rotterdam, 16 jan 2018 | ECLI:NL:RBROT:2018:248 | Trainingscentrum is geen werkgever van cursisten |
Ktr Leeuwarden, 27 sept 2017 | ECLI:NL:RBNNE:2017:3709 | Geen ontslag ondanks ongepaste WhatsApp naar stagiaire |
Rb Amsterdam, 19 sept 2017 | ECLI:NL:RBAMS:2017:6795 | Hoofdaannemer en steigerbouwer moeten bijdragen aan kosten ongeval |
Ktr Den Bosch, 1 juni 2017 | ECLI:NL:RBOBR:2017:3039 | Onzekerheid ongevalsoorzaak komt niet ten laste van werknemer |
HR, 2 juni 2017 |
ECLI:NL:HR:2017:987 (JAR 2017, 171) |
Arbeidsinspectie heeft niet gefaald bij toezicht asbestwerkzaamheden |
CvdRM, 30 mrt 2017 | Oordeelnr. 2017-37 | Discriminatie wegens zwangerschap |
RB Breda, 12 jan 2017 | ECLI:NL:RBZWB:2017:184 | Afvalcontainer is een arbeidsmiddel. |
GH Den Bosch, 01 dec 2017 | ECLI:NL:GHSHE:2016:5341 | Voorschrift niet concreet genoeg: ontslag teruggedraaid. |
Ktr Rotterdam, 2 dec 2016 | ECLI:NL:RBROT:2016:9265 | Onrechtmatige daad bij graafwerk |
Rb Arnhem, 22 dec 2016 | ECLI:NL:RBGEL:2016:7014 | Dodelijk ongeval door schoonmaken van draaiende machine |
Rb Zwolle, 09 aug 2016 | ECLI:NL:RBOVE:2016:3086 | Matiging boete voor heftruckongeval |
GH Amsterdam, 24 mei 2016 | ECLI:NL:GHAMS:2016:2005 | Kelderluikcriteria getoetst aan val uit ziekenhuisbed |
Rb Den Haag, 25 mei 2016 | ECLI:NL:RBDHA:2016:6124 | Brand in de meterkast |
Kr Roermond, 23 dec 2015 | JAR 2016, 84 | Bloedtest op werk in strijd met persoonlijke integriteit |
Rb Den Bosch, 24 mrt 2016 | ECLI:NL:RBOBR:2016:912 | Gevallen van rijdende aanhanger |
Rb Overijssel, 01 feb 2016 | ECLI:NL:RBOVE:2016:384 | Asbestzaak en feitelijk leiding geven |
Hof Arnhem, 26 aug 2014 | ECLI:NL:GHARL:2014:6672 | Hoofdaannemer én onderaannemer aansprakelijk voor ongeval uitzendkracht |
Ktr Arnhem, 31 aug 2015 | ECLI:NL:RBGEL:2015:5786 | Ongeval in rijdende ambulance |
Rb Zeeland-West-Brabant, 20 apr 2015 en 13 mei 2015 |
ECLI:NL:RBZWB:2015:2952 ECLI:NL:RBZWB:2015:3493 |
Veiligheidszorgsysteem: VCA* of gelijkwaardig? |
Rb Rotterdam, 17 juni 2015 | ECLI:NL:RBROT:2015:5641 | Scheepswerf niet aansprakelijk voor brand partyschip |
Rb Breda, 6 nov 2014 | ECLI:NL:RBZWB:2014:7762 | Matiging boete wegens schending evenredigheidsbeginsel |
Hof Den Bosch, 31 maart 2015 | ECLI:NL:GHSHE:2015:1104 | Geen antislipzolen in zwembad |
Hof Arnhem, 11 feb 2014 | ECLI:NL:GHARL:2014:956 | Gevallen over stofzuigerslang |
HR, 5 dec 2014 | ECLI:NL:HR:2014:3519 | Teen kwijt bij lossen vracht. |
Rb Den Haag, 20 mei 2014 | ECLI:NL:GHDHA:2014:1661 | Werkgever niet aansprakelijk voor val over gemorste koffieglijpartij op gedweilde vloer. |
Ktr Amersfoort, 25 juni 2014 | ECLI:NL:RBMNE:2014:4759 | Glijpartij op gedweilde vloer. |
RvS, 15 okt 2014 | ECLI:NL:RVS:2014:3713 | V&G plan ontslaat uitvoerder niet van eigen verantwoordelijkheid. |
Rb Den Haag, 16 mei 2014 | ECLI:NL:RBDHA:2014:6050 | Gevangenisstraf voor fraudeur VCA-certificaten. |
Ktr Tilburg, 18 aug 2014 | ECLI:NL:RBZWB:2014:5966 | Gevallen valkenier |
Hof Den Haag, 5 aug 2014 |
ECLI:NL:GHDHA:2014:2519; JAR 2014/226 |
Inlenend bedrijf zelf aansprakelijk voor schade. |
Hof Den Bosch, 3 juni 2014 | ECLI:NL:GHSHE:2014:1634 | Stommiteit is nog geen bewuste roekloosheid! |
Hof Den Haag, 25 febr 2014 | ECLI:NL:GHDHA:2014:1524 | Uitsluiting aansprakelijkheid door terreinborden? |
RvS, 08 jan 2014 | ECLI:NL:RVS:2014:2 | Zaagmachine onvoldoende afgeschermd. |
Rb Rotterdam, 29 sept 2013 | ECLI:NL:RBROT:2013:5867 | Niet waarschuwen maar opruimen! |
Hof Den Bosch, 10 sept 2013 | ECLI:NL:GHSHE:2013:4196 | Kind valt van Container. |
Rb Den Haag, 03 mei 2013 | ECLI:NL:RBDHA:2013:CA3806 | Inspraak stoffenbeoordeling REACH. |
RvS, Bestuursr. 13 maart 2013 | LJN: BZ4006 | Werkgever blijft zelf verantwoordelijk voor de veiligheid |
RvS, 30 jan 2013 | LJN: BY9911 | Lijn van valgordel ondeugdelijk bevestigd |
Rb Breda, 21 dec 2012 | LJN: BY7000 | Veroordeling directeur Chemie-Pack |
HR, 23-03-2012 |
LJN: BV0616:JAR 2012, 110 RvdW 2012, 447 |
Opdrachtgever aansprakelijk voor ongeval zzp-er |
Rb Den Haag, 16 mei 2012 | LJN: BW7278 | |
HR, 22 juni 2012 | LJN BW0393 | |
Rb Rotterdam, 19 jan 2012 | Arboprof | Ongeval door val van ladder |
Rb Den Bosch, 22 dec 2011 | LJN: BV0172 | Buurtvereniging ten onrechte beboet voor ongeval vrijwilliger |
Hof Den Bosch, 12 juli 2011 |
Prg 2011, 214;LJN BR1513; JAR 2011, 243 |
Onveilige transportband |
Hof Amsterdam, 29 maart 2011 |
JAR 2011, 148:LJN: BQ2718 |
Manege aansprakelijk voor letsel vrijwilligster |
Rb Utrecht, 18 oktober 2010 | LJN: BO1022 | Coördinatie op bouwplaats onvoldoende |
Rb Middelburg, 29 sept 2010 | LJN: BO0460 | Chauffeur vorkheftruck niet schuldig aan ongeval |
RvS, 30 juni 2010 | LJN BM9661 | Boete onterecht aan werkgever opgelegd |
Ktr Sittard-Geleen, 12 mei 2010 | LJN BM7053 | Veiligheidsregels hebben de hoogste prioriteit |
Rb Utrecht, 25 april 2010 | LJN BN2963 | Opdrachtgever aansprakelijk voor ongeval |
RvS,17 feb 2010 | LJN BL4120 | Werkgever beboet voor gebruik onveilig arbeidsmiddel |
Rb Middelburg, 30 sept 2009 | LJN BK0742 | Fatale val van heftruck |
Ktr Deventer, 14 juli 2009 | LJN BJ6959 | Ontslag wegens negeren (werk)instructies |
Hof Leeuwarden, 03 febr 2009 | JAR 2009, 74 | Ladder moet veilig zijn |
Rb Leeuwarden, 02 okt 2008 | LJN BF5065 | Boete ondanks CE-markering |
Rb Zwolle, 17 sept 2008 | LJN BF0802 | Hulpverlening onder de maat |
Hof Leeuwarden, 14 mei 2008 | LJN BD2312 | Zorgplicht is meer dan naleven wettelijk voorschrift |
Hof Leeuwarden, 10 okt 2007 | LJN BB5470 | Hof vindt 23 kilo zwaar genoeg |
Kant.recht. Utrecht, 06 dec 2007 | LJN BC0253 | Veiligheidsvoorschriften gelden ook bij haastwerk |
Rb Groningen, 25 okt 2007 |
LJN BB6505 LJN BB6506 |
Boetes wegens explosie bij onderhoudswerk |
HR, 17 april 2007 | LJN AZ6717 |
Werkgever aansprakelijk voor rugletsel |
Rb Amsterdam, 30 mei 2007 | LJN BA6285 | Hoge boete wegens elektrocutie |
Ktr Rotterdam, 05 dec 2006 | LJN AZ4533 |
Bedrijf moet zich aan de eigen regels houden |
HR, 31 maart 2006 | LJN AU6092 |
Hoge Raad komt tot gedeelde aansprakelijkheid in asbestzaak. |
Hof Arnhem, 27 juni 2006 | JAR 2006, 209 | |
Rb Alkmaar, 12 juli 2006 | LJN AY3785 | Een wespennest |
Rb Breda, 24 mei 2006 |
LJN: AX4375; AX4430 LJN: AX4365; AX4435 |
Veroordelingen in strafzaak rond steigerongeval Amercentrale |
Hof Den Haag, 03 febr 2006 | LJN AV4680 | Ontslag wegens agressie op de werkvloer |
RvS, 01 febr 2006 | LJN AV0978 | Voldoende BHV-ers moeten binnen twee minuten inzetbaar zijn |
HR, 20 jan 2006 | LJN AT6013 | Werkgever aansprakelijkheid voor ongeval met gehuurde cementpomp |
Rb Haarlem, 30 nov 2005 |
LJN AU7346 | Boete voor gemeente na fatale brand mag van rechter |
HR, 25 nov 2005 | LJN AT8782 | |
HR, 11 nov 2005 | JAR 2005, 287 | Waarschuwing voor gevaar machine niet voldoende |